R.4
Scriver
F
Process da scriver: surlavurar la furma
R.4.F.1
Las scolaras ed ils scolars ...
1
a
- san cun instrucziun resguardar tar la surlavuraziun formala emprimas reglas: scriver tenor suns, cunfins da pleds, scriver grond il cumenzament da la frasa, punct a la fin da la frasa.
b
- san en situaziuns cooperativas surlavurar lur texts formalmain, sch'il sbagl è nudà.
Els san resguardar las suandantas reglas en cas tipics: p. ex. segn d'interpuncziun a la fin d'ina frasa, scriver grond ils nums da persunas e lieus.
2
c
- san curreger punctualmain al computer scripziuns faussas cun ils meds electronics disponibels en u per rumantsch.
- san resguardar las suandantas reglas durant surlavurar communablamain: p. ex. ch/tg, sch/s, c/z, consonanza dubla.
d
- mussan prontadad da rediger lur texts e d'eliminar sbagls e sviluppan quatras in sensori per sbagls.
- san constatar en situaziuns cooperativas (p. ex. en discussiun vicendaivla dals texts) la gronda part da las incorrectadads en pleds e frasas e san las surlavurar formalmain, sch'els procedan pass per pass. Els resguardan las suandantas reglas: p. ex. segns d'interpuncziun en il discurs direct.
- san consultar en cas da dubi il vocabulari ed auters meds d'agid.
e
- san analisar simpels problems ortografics ed eleger ina strategia da soluziuns adattada (p. ex. tschertgar il tschep, analogias, activar savida da reglas, guardar suenter).
- san applitgar era pussaivladads dal computer per curreger scripziuns faussas.
- san communablamain chattar irregularitads en pleds e frasas e surlavurar lur texts formalmain. Els resguardan las suandantas reglas: p. ex. la scripziun da pajais/pievels/linguas, accents, separaziun da silbas, furmaziun da pleds sco adjectivs che fineschan sin -aivel miaivel), -ar (regular) u -iv (pensiv).
3
f
- san surlavurar texts formalmain. Els resguardan il suandant: la scripziun da nomens cumponids, excepziuns tar reglas enconuschentas, scripziun da pleds che tutgan tar las medemas famiglias da pleds (terra - terrester - terrada).
- san metter en dumonda scripziuns da pleds e verifitgar lur scripziun cun agid dal vocabulari u cun dumandar suenter.
- san producir senza sbagls in dossier d'annunzia, sch'els survegnan sustegn (p. ex. persuna d'instrucziun) entras surlavurar pliras giadas.